1. Khi nào bạn có quyền đòi lại tài sản?
Theo Bộ luật Dân sự 2015, cá nhân hoặc tổ chức được quyền đòi lại tài sản của mình khi tài sản đó đang bị:
Chiếm giữ trái pháp luật
Giữ hộ nhưng không trả
Mượn, thuê nhưng không hoàn lại đúng thời hạn
Quản lý sai thỏa thuận
Lợi dụng lòng tin để chiếm giữ (nhận giữ, mượn, thuê…)
Quyền đòi tài sản được bảo vệ bởi pháp luật, không phụ thuộc vào việc có hay không giấy tờ vay mượn, miễn có chứng cứ chứng minh quan hệ giao dịch.
2. Căn cứ pháp luật về đòi tài sản
Việc đòi lại tài sản căn cứ theo:
Bộ luật Dân sự 2015 (quy định về hợp đồng vay, mượn, thuê, chiếm hữu tài sản, đòi tài sản)
Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 (quy trình khởi kiện đòi tài sản)
Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP (về chứng cứ và chứng minh)
Nắm rõ căn cứ pháp lý giúp quá trình đòi tài sản nhanh hơn và đúng quy định.
3. Trình tự đòi tài sản đúng luật (4 bước)
Bước 1: Thương lượng, yêu cầu trả tài sản
Đây là bước được pháp luật khuyến khích.
Bạn có thể:
Gửi tin nhắn, email, zalo
Gọi điện
Gặp trực tiếp
Lập văn bản yêu cầu trả tài sản
Mục đích:
Xác lập bằng chứng
Cho người chiếm giữ cơ hội tự nguyện trả lại
Lưu ý: Hãy lưu lại toàn bộ hình ảnh, tin nhắn, ghi âm… để làm chứng cứ.
Bước 2: Gửi đơn yêu cầu giải quyết tại Công an (nếu có dấu hiệu hình sự)
Áp dụng khi:
Người giữ tài sản có dấu hiệu chiếm đoạt
Có dấu hiệu lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm
Không trả tài sản dù đã yêu cầu nhiều lần
Cắt liên lạc, bỏ trốn
Công an sẽ xem xét tính chất vụ việc để xử phạt hành chính hoặc xử lý hình sự.
Bước 3: Nộp đơn khởi kiện tại Tòa án (trường hợp dân sự)
Áp dụng với các trường hợp:
Cho mượn – thuê – giữ hộ không trả
Cho mượn tiền, vàng, xe, đất đai…
Tài sản bị chiếm hữu trái pháp luật
Tranh chấp tài sản trong gia đình
Thẩm quyền:
Tòa án nhân dân nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc.
Bạn cần chuẩn bị chứng cứ:
Giấy vay/mượn/thuê (nếu có)
Tin nhắn – ghi âm – video
Người làm chứng
Chứng cứ về nguồn gốc tài sản
Tòa án sẽ thụ lý và giải quyết theo quy định.
Bước 4: Yêu cầu thi hành án nếu bên kia không tự nguyện trả
Sau khi bản án có hiệu lực, nếu người giữ tài sản không tự nguyện thi hành, bạn có quyền:
Nộp đơn yêu cầu Cơ quan Thi hành án dân sự cưỡng chế
Kê biên – xử lý tài sản của người phải thi hành án
Khấu trừ thu nhập, phong tỏa tài khoản (nếu đủ điều kiện)
4. Thời hiệu đòi tài sản
Theo Bộ luật Dân sự 2015:
✔ Thời hiệu khởi kiện đòi tài sản là 03 năm
Tính từ ngày bạn "biết hoặc phải biết" quyền, lợi ích của mình bị xâm phạm.
✔ Không áp dụng thời hiệu trong các trường hợp:
Tài sản đăng ký quyền sở hữu (xe, nhà đất…)
Người chiếm giữ trái pháp luật
Tài sản thuộc quyền sở hữu toàn dân
Người chiếm giữ che giấu tài sản
Điều này có nghĩa là nhiều trường hợp bạn vẫn có thể đòi tài sản dù đã lâu.
5. Hồ sơ khởi kiện đòi tài sản gồm những gì?
Một bộ hồ sơ hoàn chỉnh bao gồm:
1. Đơn khởi kiện (theo mẫu của Tòa án)
Nêu rõ:
Quan hệ vay/mượn/giữ tài sản
Quá trình đòi
Yêu cầu Tòa án giải quyết
2. CMND/CCCD/Passport của người khởi kiện
3. Chứng cứ chứng minh tài sản thuộc về bạn
Bao gồm:
Hợp đồng vay/mượn/thuê
Giấy nhận giữ
Sổ đỏ, cavet xe, hóa đơn mua tài sản
Giấy tờ chuyển tiền, biên nhận
4. Chứng cứ về việc bên kia không trả
Tin nhắn
Ghi âm
Email
Video cuộc gặp
Người làm chứng
5. Tài liệu khác (nếu có)
Tùy từng vụ việc cụ thể.
6. Lưu ý quan trọng khi đòi tài sản
Tuyệt đối không đe dọa, xúc phạm, dùng vũ lực → dễ bị xử lý hình sự.
Luôn giữ tất cả chứng cứ liên quan đến giao dịch.
Ưu tiên thương lượng trước khi khởi kiện.
Làm việc bằng văn bản, tránh giao dịch miệng.
Nếu tài sản lớn (tiền, nhà đất), nên nhờ luật sư tư vấn trước khi nộp đơn.
7. Khi nào cần luật sư hỗ trợ?
Bạn nên nhờ luật sư khi:
Tài sản có giá trị lớn
Người chiếm giữ cố tình trốn tránh
Không có giấy tờ, chỉ có tin nhắn
Tài sản là nhà đất, xe cộ, sổ đỏ
Muốn chuẩn bị hồ sơ đúng ngay từ đầu
Muốn rút ngắn thời gian tranh chấp
Luật sư sẽ giúp:
Thu thập chứng cứ
Viết đơn khởi kiện
Đại diện làm việc với Công an/Tòa án
Bảo vệ quyền lợi tại phiên tòa
Kết luận
Đòi tài sản đúng luật không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của bạn mà còn tránh được rủi ro pháp lý.
Việc hiểu rõ trình tự – thời hạn – hồ sơ sẽ giúp bạn xử lý vụ việc nhanh hơn, hiệu quả hơn và an toàn hơn.
